پهنه بندی برخی شاخص های کیفیت آب زیرزمینی دشت شهرکرد جهت مصارف مختلف

آب زیرزمینی شهرکرد تنها منبع اصلی تأمین آب شرب، صنعت و کشاورزی این دشت است.هدف از انجام این پروژهارزیابی و پهنه بندی کیفیت آب زیرزمینی شهرکرد برای مصارف مختلف (شرب، صنعت، آبیاری عمومی و آبیاری قطره ای) بود. در این مطالعه از 97 حلقه چاه کشاورزی طی 4 مرتبه در فصل های تابستان (تیر و شهریور) و پاییز (آبان) در سال 1389 و بهار(خرداد) در سال 1390نمونه برداری شد. دمای هر نمونه در محل نمونه برداری قرائت شد. مولفه های کلسیم (ca2+)، منیزیم(mg2+)، سدیم (na+)، پتاسیم (k+)، آهن (fe2+)، منگنز (mn2+)، کلر(cl-)، بی کربنات (-hco3) و سولفات (so42-)، ec (هدایت الکتریکی)، tds (کل جامدات محلول)، tu (کدورت)، tss (کل جامدات معلق) و ph (اسیدیته آب) اندازه گیری و شاخص های سختی کل (th)، سختی موقت (ch)، سختی دائم (nch)، قلیائیت کل (ta)، li (لانژلیه) ri (رایزنر) ، sar (نسبت جذب سدیم)، pi (نفوذپذیری)، rsc (کربنات سدیم مانده) و na% (درصد سدیم) محاسبه شدند. شاخص کیفیت آب زیرزمینی (gwqi) نیز به دو روش بررسی شد. در ارزیابی تغییرات مکانی و پهنه بندی ها از میانگین نتایج سه نوبت نمونه برداری در سال 1389 استفاده شد. تغییرات زمانی طی چهار بار نمونه برداری در خصوص مولفه های ec، tds، tss و کدورت بررسی شد. بر اساس سختی و قلیائیت، مشخص گردید آب آبخوان دشت شهرکرد خاصیت رسوب گذاری در صنایع را دارا می باشد. نمونه های آببر اساس میانگین هایli و ri به ترتیب با مقادیر 13/0- و 9/7 دارای پتانسیل خورندگی کم ومتعادل می باشد. بر اساس میانگین های ec و tds با مقادیر ?s/cm 456 و mg/l 296 آب سفره شهرکرد برای آبیاری به ترتیب در گروه نسبتاً خوب و خوب قرار گرفت. نمونه های آب خطر سدیم را برای آبیاری نداشتند. آب آبخوان شهرکرد دارای خطر متوسطی برای گرفتگی قطره چکان ها بود. میانگین شاخص gwqi در روش عددی و روش gis به ترتیب 67 و 84 شد. کیفیت آب بر اساس این دو روش به ترتیب در گروه ضعیف و خوب قرار گرفت.از آنجایی که مقدار اکثر مولفه های موثر بر gwqi در حدود استاندارد قرار داشتند بنابراین نتیجه روش بر مبنای gis قابل قبول تر بود. بر اساس نقشه های gwqi در هر دو روش از شمال به جنوب دشت کیفیت آب کاهش داشت. مولفه های tss، ph، کلسیم، منیزیم و tds بر gwqi تأثیر بیشتری نسبت به سایر مولفه ها داشتند. شاخص gwqi نسبت به tss، سدیم و کدورت حساسیت بالایی داشت. بنابراین در مطالعات بعدی این مولفه ها باید با دقت و صحت بیشتری پایش شوند. میانگین ec در خرداد و تیر نزدیک بهم و تا آبان کاهش معنی داری داشت. میانگین tds در خرداد mg/l 400 بود که با سه زمان دیگر تفاوت معنی داری داشت. میانگین tss طی زمان دارای روند کاهشی معنی داری بود. در بررسی تغییرات مکانی مدل واریوگرام مناسب برای ec و tds گوسی و برای دیگر مولفه ها کروی بود. دامنه ی تأثیر مولفه ها بین 1100 تا 3000 متر متغیر بود. پهنه بندی ها به روش کریجینگ نشان داد در قسمت جنوبی آبخوان نسبت به سایر قسمت ها مقادیر مولفه ها بیشتر است. این ویژگی به شیب هیدرولیکی آبخوان به سمت جنوب، وجود مراکز صنعتی و نیز قرارگیری تصفیه خانه فاضلاب درجنوب دشت نسبت داده شد.